ไข้อีดำอีแดง (Scarlet fever) เป็นโรคติดเชื้อที่เกิดจากแบคทีเรียกลุ่ม Streptococcus pyogenes หรือที่เรียกว่า Group A Streptococcus (GAS) โดยการติดเชื้อที่คอทำให้เกิดโรคคออักเสบ หากไม่ได้รับการรักษา อาจเกิดภาวะแทรกซ้อน เช่น ไข้รูมาติก หรือโรคไตอักเสบจากเชื้อสเตรปโตคอกคัส (Post-streptococcal glomerulonephritis) ได้

อาการของไข้อีดำอีแดง

อาการมักเริ่มภายใน 2-5 วัน หลังจากได้รับเชื้อ โดยมีอาการสำคัญดังนี้:

• มีไข้สูง หนาวสั่น
• เจ็บคอมาก คอแดง และต่อมทอนซิลบวม อาจมีต่อมน้ำเหลืองที่คอโต
• ผื่นแดงคล้ายกระดาษทราย (Sandpaper rash) เริ่มจากลำคอและหน้าอก แล้วลามไปทั่วร่างกาย
• ลิ้นแดงสดคล้ายสตรอว์เบอร์รี (Strawberry tongue)
• ผิวหนังลอกบริเวณปลายนิ้วมือและนิ้วเท้าในช่วงฟื้นตัว

กลุ่มเสี่ยงสำหรับโรคไข้อีดำอีแดง (Scarlet fever)

1. เด็กอายุ 5 – 15 ปี (พบมากที่สุดในเด็กวัยเรียน)
2. ผู้ที่มีประวัติสัมผัสใกล้ชิดกับผู้ป่วยไข้ดำแดง
3. ผู้ที่อาศัยอยู่ในสถานที่แออัด เช่น โรงเรียน หอพัก หรือค่ายทหาร
4. ผู้ที่มีภูมิคุ้มกันต่ำหรือมีโรคเรื้อรัง(เช่นโรคไตเรื้อรัง เป็นต้น)

การติดต่อของไข้อีดำอีแดง

ไข้อีดำอีแดง (Scarlet fever) เป็นโรคที่ติดต่อได้ง่ายผ่านละอองฝอยที่ออกมาจากการไอหรือจามของผู้ป่วย  นอกจากนี้ยังสามารถติดต่อได้จากการสัมผัสสารคัดหลั่ง เช่น น้ำมูก น้ำลาย หรือการใช้สิ่งของร่วมกันได้

การรักษา

1. การรักษาหลักของโรคไข้สการ์เลตคือการให้ยาปฏิชีวนะกลุ่มเพนิซิลลิน หรือ อะม็อกซิซิลลิน เป็นระยะเวลา 10 วัน เพื่อลดอาการและป้องกันภาวะแทรกซ้อน หากผู้ป่วยแพ้เพนิซิลลิน อาจใช้ยาในกลุ่มมาโครไลด์ (เช่น อะซิโธรมัยซิน) แทนได้
2. การดูแลเพิ่มเติม:
   1. ดื่มน้ำมาก ๆ และพักผ่อนให้เพียงพอ
   2. ใช้ยาลดไข้และยาแก้ปวด เช่น พาราเซตามอล
   3. กลั้วคอด้วยน้ำเกลือเพื่อลดอาการเจ็บคอ

แนวทางการป้องกัน

1. หลีกเลี่ยงการใช้สิ่งของร่วมกัน ไม่ควรใช้แก้วน้ำ จาน ชาม หรือของใช้ส่วนตัวอื่นๆ ร่วมกับผู้อื่น
2. ล้างมือบ่อยๆ ด้วยสบู่และน้ำสะอาด โดยเฉพาะหลังจากสัมผัสสารคัดหลั่งหรือสิ่งของที่อาจปนเปื้อนเชื้อ
3. การใส่หน้ากากอนามัย ช่วยป้องกันการแพร่เชื้อจากละอองฝอยของผู้ป่วย
4. ดูแลสุขภาพร่างกายให้แข็งแรงอยู่เสมอ ดัวยการรับประทานอาหารที่ประโยชน์ครบ 5 หมู่ และนอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ
5. หากมีอาการสงสัยว่าติดเชื้อ ควรพบแพทย์เพื่อรับการวินิจฉัยและการรักษาที่เหมาะสม

บทความโดย นพ.ฐากูร วิริยะชัย กุมารแพทย์ผู้ชำนาญการโรคติดเชื้อในเด็ก โรงพยาบาลเกษมราษฎร์ อินเตอร์เนชั่นแนล รัตนาธิเบศร์