วัคซีนปอดอักเสบ หรือ วัคซีนนิวโมคอกคัส (Pneumococcal vaccine) เป็นวัคซีนสำหรับป้องกันการติดเชื้อแบคทีเรีย S.pneumoniae   ซึ่งเป็นสาเหตุของโรคปอดอักเสบ (การติดเชื้อในกระแสเลือด   เยื่อหุ้มสมองอักเสบ และหูชั้นกลางอักเสบ ) เชื้อแบคทีเรียชนิดนี้มีมากกว่า 90 สายพันธุ์   ปัจจุบันโรคปอดอักเสบที่พบได้บ่อยที่สุดในผู้สูงอายุ สามารถป้องกันได้ด้วยการรับวัคซีน (วัคซีนนี้ไม่สามารถป้องกัน  ปอดอักเสบจากไวรัส เช่นโควิด-19 ได้)

อาการของโรคปอดอักเสบที่พบได้บ่อยคือ

ไข้ ไอมีเสมหะ และหายใจหอบ(เร็ว/ลำบาก) นอกจากนี้มีอาการเจ็บแน่นหน้าอก และเกิดจากภาวะการหายใจล้มเหลวฉับพลันได้

ทั้งนี้ ระดับความรุนแรงของอาการจะแตกต่างกันไปในแต่ละราย ขึ้นอยู่กับชนิดของเชื้อโรคที่ทำให้เกิดการติดเชื้อ เช่น เชื้อดื้อยา อายุและสุขภาพโดยรวมของผู้ป่วย

ความเสี่ยงของโรคปอดอักเสบจะเพิ่มขึ้นในกลุ่มใด?

• เด็กอายุต่ำกว่า 5 ปี
• ผู้สูงอายุ(แนะนำฉีดเมื่ออายุ 65 ปี กรณีไม่มีความเสี่ยงของการเกิดโรคปอดอักเสบ)
• ผู้ที่มีภูมิต้านทานต่ำทุกสาเหตุ
• ผู้ที่มีปัญหาสุขภาพเรื้อรัง โรคหัวใจ โรคปอด(รวมถึง หอบหืด) โรคตับ โรคไต
• ผู้ป่วยที่มีภาวะภูมิคุ้มกันบกพร่อง
• ผู้ที่สูบบุหรี่เป็นประจำ
• ภาวะน้ำหล่อเลี้ยงสมองรั่ว
• การผ่าตัดประสาทหูเทียม 

วัคซีนปอดอักเสบ มีกี่ชนิด?

• วัคซีนชนิดคอนจูเกต เช่น

• PCV13 ซึ่งครอบคลุมการป้องกันเชื้อ Pneumococcus 13 สายพันธุ์ (สามารถกระตุ้นภูมิคุ้มกันได้ดีกว่าวัคซีนชนิด 23 สายพันธ์ และจากการเก็บข้อมูลของสายพันธ์ในประเทศไทย พบว่าตรงกับสายพันธ์ที่ก่อโรคมากกว่าวัคซีนชนิด 23 สายพันธ์)

• วัคซีนชนิดโพลีซัคคาลายด์ เช่น

• PPSV23 ที่สามารถป้องกันเชื้อได้ 23 สายพันธุ์

การรับวัคซีนเป็นวิธีป้องกันโรคปอดอักเสบที่ดีที่สุด นอกจากนี้การป้องกันปัญหาสุขภาพเรื้อรัง ภาวะภูมิคุ้มกันบกพร่อง(จากยาและโรค) ร่วมกับการหลีกเลี่ยงสัมผัสโดยตรงกับผู้ป่วยที่มีเชื้อแบคทีเรีย / ผู้ป่วยทางเดินหายใจจะลดโอกาสการเกิดโรคปอดอักเสบท่านสามารถเข้ามารับคำปรึกษาและรับวัคซีนจากแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ

บทความโดย นายแพทย์ ชลทรัพย์  แชมาร์ แพทย์ผู้ชำนาญการด้านเวชศาสตร์ป้องกัน

• ด้านเวชศาสตร์การเดินทางและท่องเที่ยว
• ด้านเวชศาสตร์การจราจร
• ด้านอาชีวะเวชศาสตร์พื้นฐาน
• ด้านระบาดวิทยาพื้นฐาน
• ด้านอายุรศาสตร์เขตร้อน