โรคไข้หวัดใหญ่ เป็นโรคติดเชื้อของระบบทางเดินหายใจชนิดเฉียบพลัน ซึ่งเกิดจากเชื้อไวรัสไข้หวัดใหญ่ หรือ Influenza virus ถ้าหากติดเชื้อไข้หวัดใหญ่ผู้ป่วยมักจะมีอาการไข้สูงเจ็บคอมีน้ำมูกไหล ซึ่งจะมีอาการรุนแรงมากกว่าไข้หวัดรวมถึงจะมีปวดเมื่อยตามตัว อ่อนเพลีย ปวดศีรษะรุนแรง นอกจากนี้ยังสามารถทำให้เกิดการติดเชื้อของระบบทางเดินหายใจส่วนล่างจากเชื้อแบคทีเรียเพิ่มขึ้นได้

วัคซีนไข้หวัดใหญ่มีกี่ชนิด

1. มีชนิด 3 และ 4 สายพันธ์ เนื่องจากปัจจุบันไม่พบการระบาดของสายพันธ์ B Yamagata มานาน 2 ปีแล้ว ในอนาคตอาจมีการลดจำนวนสายพันธ์เกลือเพียง 3 สายพันธ์
2. มีชนิดโดสปกติและโดสสูงกว่าปกติ 4 เท่าที่แนะนำฉีดให้ผู้สูงอายุ

ใครบ้างที่มีความเสี่ยงเป็นโรคไข้หวัดใหญ่

โดยทั่วไป ผู้ที่ร่างกายแข็งแรง อาการมักจะไม่รุนแรงและสามารถหายได้เอง แต่หากเป็นผู้ที่เข้าข่ายกลุ่มเสี่ยงเช่น

• เด็กอายุน้อยกว่า 6 เดือน
• ผู้สูงอายุตั้งแต่ 65 ปีขึ้นไป
• ผู้ที่มีภูมิคุ้มกันบกพร่องเช่นผู้ป่วยมะเร็ง ที่ได้รับยาเคมีบำบัดผู้ป่วยที่ได้รับยากดภูมิคุ้มกัน
• ผู้ป่วยที่มีโรคประจำตัวที่เรื้อรัง เช่นโรคหัวใจ โรคปอด ภาวะปอดอุดกั้น โรคหืด โรคไตวาย โรคตับแข็ง ฯลฯ อาจมีความเสี่ยงในการติดเชื้อที่รุนแรงและเกิดภาวะแทรกซ้อนได้
• คนที่น้ำหนักตัวเกิน 100 Kg หรือ BMI เกิน 35 kg/m2
• ผู้หญิงที่ตั้งครรภ์

วิธีการป้องกันโรคไข้หวัดใหญ่ อันดับแรกควรเริ่มจากการรักษาสุขภาพให้แข็งแรง โดยการรับประทานอาหารที่มีประโยชน์และพักผ่อนให้เพียงพอ นอกจากนั้นควรดูแล สุขลักษณะ ของตนเองและคนรอบข้าง เช่น ใส่หน้ากากอนามัยเมื่ออยู่ในสถานที่แออัดเพื่อป้องกันการติดเชื้อและการแพร่เชื้อไวรัส รวมไปถึงการล้างมือบ่อยๆจะช่วยลดความเสี่ยงจากการติดเชื้อที่อยู่ตามพื้นผิวสิ่งของ และเข้าสู่ร่างกายจากการป้ายตาจมูกปากได้เป็นอย่างดี การปฏิบัติเช่นนี้ยังสามารถป้องได้อีกหลายๆโรคเช่นกัน

สำหรับผู้สูงอายุ ตั้งแต่ 65 ปีขึ้นไปสามารถฉีดวัคซีนไข้หวัดใหญ่ชนิด (High dose)ได้ ซึ่งจะมีเชื้อวัคซีนมากกว่า วัคซีนไข้หวัดใหญ่ปกติ 4 เท่า และโดยทั่วไปผลข้างเคียงจะไม่รุนแรง และไม่แตกต่างกันจากวัคซีน ไข้หวัดใหญ่ ทั่วไป ยกเว้นอาการเจ็บปวดบริเวณที่ฉีดในชนิด (High dose) จะมากกว่าเล็กน้อย วัคซีนไข้หวัดใหญ่ (High dose) เป็นวัคซีนที่ผ่านการศึกษาวิจัยทดลองมาอย่างยาวนานทั้งในด้านของประสิทธิภาพและความปลอดภัยของวัคซีน แนะนำฉีดผู้ที่มีอายุตั้งแต่ 60 ปีขึ้นไป วัคซีนไข้หวัดใหญ่ชนิด(High dose) จะเพิ่มการป้องกันเชื้อไข้หวัดใหญ่จากโดยปกติได้ 24% และลดภาวะแทรกซ้อน และการนอนโรงพยาบาลเช่นปอดอักเสบโรคหัวใจได้มากขึ้น สรุปทุกท่านที่อายุ ตั้งแต่ 6 เดือน ควรพิจาราณาฉีดวัคซีนไข้หวัดใหญ่ ปีละครั้งและผู้สูงอายุควรเลือกวัคซีนไข้หวัดใหญ่ชนิด high dose

ทำไมต้องฉีดวัคซีนไข้หวัดใหญ่ทุกปี

สาเหตุที่ต้องฉีดวัคซีน ไข้หวัดใหญ่ทุกปีนั้นเป็นเพราะ การฉีดวัคซีน แต่ละครั้งจะป้องกันโรคได้เฉพาะสายพันธุ์ที่บรรจุอยู่ในวัคซีนเท่านั้น โดยไวรัสไข้หวัดใหญ่จะมีการปรับเปลี่ยนสายพันธุ์ที่ระบาดไปตลอดเวลา เปรียบเช่นเมื่อมี นักเดินทางท่านหนึ่งถือพาสปอร์ตของตนเองไปพบเจ้าหน้าที่จะสามารถยืนยันตัวตนของนักเดินทางได้ และเมื่อเวลาเปลี่ยนผ่านไปนักเดินทางท่านนั้นมีลูกและส่งต่อพาสสปอร์ตตนเองให้ลูกถือเจ้าหน้าที่ก็จะไม่สามารถที่จะยืนยันบุคคลรายนี้ (ลูก) นี้ได้ พาสสปอร์ตเปรียบได้กับภูมิต้านทานจากวัคซีนที่ร่างกายเรามี ดังนั้นจึงเป็นเหตุผลที่เราต้องฉีดวัคซีนไข้หวัดใหญ่ใหม่ทุกปี เพื่อกระตุ้นให้ร่างกายมีภูมิคุ้มกันอย่างต่อเนื่อง และเพื่อสร้างภูมิคุ้มกัน ต่อไข้หวัดใหญ่ สายพันธุ์ใหม่ๆ ที่คาดว่าจะระบาดในปีนั้น

กลุ่มที่ควรได้รับวัคซีน

• เด็กเล็ก (อายุ 6 เดือนขึ้นไป)
• ผู้สูงอายุ (อายุมากกว่า 65 ปี)
• หญิงตั้งครรภ์
• ผู้ที่มีโรคประจำตัว เช่น โรคหอบหืด โรคหัวใจ โรคเบาหวาน
• บุคลากรทางการแพทย์ และผู้ที่มีความเสี่ยงในการสัมผัสผู้ป่วย

ประโยชน์ของวัคซีน

• ลดความเสี่ยงในการติดเชื้อไวรัสไข้หวัดใหญ่
• ลดความรุนแรงของโรคหากติดเชื้อ
• ลดอัตราการเสียชีวิต โดยเฉพาะในกลุ่มเสี่ยง

บทความโดยนายแพทย์ ชลทรัพย์ แชมาร์ แพทย์เฉพาะทางเวชศาสตร์ การเดินทางและท่องเที่ยวและอายุรศาสตร์เขตร้อน โรงพยาบาลเกษมราษฎร์ อินเตอร์เนชั่นแนล รัตนาธิเบศร์