หากมีอาการปวดรุนแรง ปวดเรื้อรัง บวม แดง กดเจ็บ บริเวณข้อเข่า ข้อไหล่ เส้นเอ็น ขยับไม่ได้ เดินไม่ได้ ปวดเวลานอน กระทบต่อชีวิตประจำวัน นั่นอาจไม่ใช่เรื่องปกติ เพราะอาจมีภาวะเอ็นเข่าขาด เอ็นข้อไหล่ฉีกขาด หรือภาวะผิดปกติอื่นๆ ที่เกิดภายในข้อได้ ซึ่งภาวะดังกล่าวถือว่าต้องได้รับการรักษาอย่างเร่งด่วน โดยหนึ่งในวิธีการรักษานั้นคือ “การผ่าตัดส่องกล้องข้อ (Arthroscopic Surgery)” จะช่วยให้ผู้ป่วยเจ็บน้อย ด้วยขนาดของแผลผ่าตัดที่เล็กลง พักฟื้นเพียงไม่นานก็สามารถกลับบ้านได้ไวขึ้น สามารถกลับไปใช้ชีวิตประจำวันตามปกติได้เร็วขึ้น

ปัญหาข้อและเอ็นใดบ้างที่รักษาด้วยการผ่าตัดส่องกล้อง

1. การผ่าตัดส่องกล้องข้อเข่าใช้ได้กรณีดังต่อไปนี้

• เส้นเอ็นเข่าขาด, หมอนรองกระดูกข้อเข่าฉีกขาด, เอ็นไขว้หน้าเอนไข้วหลังเข่าขาด จากการเล่นกีฬาฟุตบอล หรือจากการประสบอุบัติเหตุทางรถยนต์ การพลัดตกหกล้มจากที่สูง การตกบันได เป็นต้น
• กระดูกอ่อนผิวข้อแตก สามารถใช้การผ่าตัดส่องกล้องเข่าในการปรับสภาพผิวข้อ รวมถึงการปลูกถ่ายกระดูกอ่อนผิวข้อ
• ภาวะข้อเข่าเสื่อมที่พบมากในผู้สูงอายุ ที่มีอาการปวด บวม ขัดหรือเสียวขณะเดินโดยเฉพาะขึ้นลงบันได หรือนั่งพับขาไม่ได้ สามารถเลือกใช้การผ่าข้อเข่าเสื่อมแบบส่องกล้องเพื่อลดอาการปวดจากข้อเสื่อมได้
• โรคข้ออักเสบรูมาตอยด์ มีเยื่อบุข้อที่อักเสบมาก แม้ควบคุมด้วยยาแล้วอาการก็ยังไม่ดีขึ้น

2. การผ่าตัดส่องกล้องหัวไหล่ใช้ได้กรณีดังต่อไปนี้

• การผ่าตัดส่องกล้องซ่อมเอ็นหัวไหล่ขาด, เอ็นรอบข้อไหล่อักเสบ, หมอนรองเบ้าฉีกขาด
• ข้อหัวไหล่ติด รักษาโดยยาและการทำกายภาพแล้วไม่ดีขึ้น
• ข้อหัวไหล่หลุดไม่มั่นคง, ไหล่หลุดบ่อยไม่มั่นคง
• ผ่าตัดซ่อมเยื่อหุ้มข้อ, หินปูนจับที่เอ็นรอบข้อไหล่
• กระดูกไหล่หักแตกเข้าข้อ, ข้อบริเวณไหล่เสื่อม

3. การผ่าตัดกล้องส่องข้อบริเวณอื่นๆ เช่น

• ข้อศอก เพื่อผ่าตัดรักษาการติดยึดจากพังผืดภายในข้อ, เยื่อหุ้มข้ออักเสบรุนแรง
• ข้อมือ เพื่อผ่าตัดรักษาเส้นประสาทมีเดียนถูกกดทับ และตรวจวินิจฉัยอาการปวดข้อมือเรื้อรัง

ข้อเท้า เพื่อผ่าตัดรักษากระดูกอ่อนแตก เยื่อหุ้มข้ออักเสบ และตรวจวินิจฉัยอาการปวดข้อเท้าเรื้อรัง

การผ่าตัดส่องกล้องข้อและเอ็นเป็นอย่างไร

การผ่าตัดส่องกล้องข้อ (Arthroscopic Surgery) เป็นการผ่าตัดภายในข้อ โดยใช้กล้องขนาดเล็กส่องเข้าไปภายในข้อเพื่อตรวจหาความผิดปกติ ซึ่งแพทย์สามารถเห็นพยาธิสภาพในข้อได้ชัดเจนกว่าปกติผ่านจอรับภาพ ขณะเดียวกันก็จะใช้เครื่องมือเล็กๆ เท่าปากกาสอดเข้าไปในข้อเพื่อทำการผ่าตัด แก้ไขพยาธิสภาพนั้นๆ ซึ่งการผ่าตัดในลักษณะนี้ต่างกับการผ่าตัดแบบเดิมที่จำเป็นต้องเปิดแผลใหญ่ ซึ่งเสี่ยงต่อการติดเชื้อหรือภาวะแทรกซ้อนในการผ่าตัดสูง การผ่าตัดส่องกล้องสามารถลดความเสี่ยงข้างต้น และยังทำให้ฟื้นตัวหลังผ่าตัดได้เร็วกว่าอีกด้วย

ระงับความเจ็บปวด หลังจากการผ่าตัดส่องกล้องข้อ (Arthroscopic Surgery)

ผู้ป่วยจะไม่ต้องเผชิญกับอาการปวดแผลหลังผ่าตัด ด้วยเทคนิคการระงับความเจ็บปวดหลังจากการผ่าตัด โดยวิธีการฉีดยาชาบริเวณรอบเส้นประสาทส่วนปลาย (Peripheral Nerve Block) ซึ่งเป็นวิธีระงับปวดที่มีประสิทธิภาพสูง และปลอดภัย ซึ่งเป็นการใช้เข็มหรือใส่สายคาให้ยาชาที่บริเวณเส้นประสาทส่วนปลาย เพื่อให้ยาชาออกฤทธิ์ยับยั้งการนำสัญญาณประสาทไม่ให้เข้าไปในไขสันหลัง จะทำภายใต้การใช้เครื่องคลื่นเสียงความถี่สูง (ultrasound) โดยแพทย์จะทำการตรวจสอบตำแหน่งเส้นประสาทก่อนจะให้ยา จึงทำให้ผู้ป่วยได้รับการระงับปวดหลังผ่าตัด ซึ่งมีประสิทธิภาพ และมีความปลอดภัยสูง ช่วยลดภาวะแทรกซ้อนจากการใช้ยากลุ่มที่ไม่ใช่สเตียรอยด์ (NSAIDs) และกลุ่มโอปิออยด์ (Opioid) ได้เป็นอย่างดี

ข้อดีของการผ่าตัดส่องกล้องข้อ

ความก้าวหน้าของเทคโนโลยีการผ่าตัดส่องกล้องข้อมีข้อดีดังนี้

• สามารถเห็นพยาธิสภาพภายในข้อได้ทั้งหมด และชัดเจนกว่าการผ่าตัดแบบเปิดแผล
• รอยแผลผ่าตัดที่มีขนาดเล็กมาก ประมาณ 1-2
• ไม่ต้องตัดเยื่อหุ้มข้อ เนื้อเยื่อรอบๆ ข้อ จึงทำให้การบาดเจ็บจากแผลผ่าตัดน้อยลง
• การเคลื่อนไหวของข้อหลังผ่าตัดทำได้เร็วขึ้น
• การฟื้นฟูและระยะเวลาการรักษาลดลงมากเมื่อเทียบกับการรักษาแบบผ่าตัดเปิดแผลแบบเดิม
• ลดการติดเชื้อหลังผ่าตัดได้ โดยเฉพาะผู้ป่วยที่เป็นโรคเบาหวานร่วมด้วย
• ลดระยะเวลาในการนอนโรงพยาบาลจึงทำให้ประหยัดค่าใช้จ่ายในการรักษา

บทความโดย นายแพทย์อัครวินท์ ภูรพีระวงษ์ แพทย์ผู้ชำนาญการด้านศัลยกรรมกระดูก-การกีฬาและผ่าตัดส่องกล้องข้อโรงพยาบาลเกษมรษฎร์ อินเตอร์เนชั่นแนลรัตนาธิเบศร์