วัคซีนไข้หวัดใหญ่แบบพ่นจมูก: ทางเลือกใหม่ในการป้องกันไข้หวัดใหญ่

โรคไข้หวัดใหญ่เกิดจากการติดเชื้อไวรัสไข้หวัดใหญ่ (Influenza virus) ในระบบทางเดินหายใจ พบได้ตลอดทั้งปีในประเทศไทย โดยมักพบมากใน ฤดูฝน (มิถุนายน–ตุลาคม) และ ฤดูหนาว (มกราคม–มีนาคม)

เชื้อไวรัสไข้หวัดใหญ่มีหลายสายพันธุ์ที่ทำให้คนป่วยได้ เช่น A(H1N1), A(H3N2), B และ C โดยสายพันธุ์ A มักเป็นตัวที่ทำให้เกิดการระบาดใหญ่บ่อยที่สุด

การฉีดวัคซีนป้องกันไข้หวัดใหญ่เป็นวิธีที่ดีที่สุดในการลดความรุนแรงและป้องกันการแพร่ระบาด ปัจจุบัน นอกจากวัคซีนแบบฉีดที่เราคุ้นเคยกันแล้ว ยังมีอีกทางเลือกหนึ่งที่ สะดวก ไม่เจ็บตัว คือ วัคซีนไข้หวัดใหญ่แบบพ่นจมูก ซึ่งเหมาะอย่างยิ่งสำหรับผู้ที่กลัวเข็ม โดยเฉพาะเด็กและวัยรุ่น

วัคซีนไข้หวัดใหญ่แบบพ่นจมูกคืออะไร?

วัคซีนชนิดนี้เป็น วัคซีนเชื้อเป็นที่ทำให้อ่อนฤทธิ์ (Live Attenuated Influenza Vaccine: LAIV) อยู่ในรูปละอองสเปรย์ พ่นเข้าโพรงจมูกโดยตรง วัคซีนจะกระตุ้นภูมิคุ้มกันทั้งใน เยื่อบุจมูก (ภูมิคุ้มกันเฉพาะที่) และ ทั่วร่างกาย เพื่อป้องกันไข้หวัดใหญ่

ประสิทธิภาพและกลไกการป้องกัน

1. กระตุ้นภูมิคุ้มกันที่เยื่อบุโพรงจมูก (IgA) – ช่วยให้ร่างกายสร้างแอนติบอดีบริเวณทางเดินหายใจซึ่งเป็นด่านแรกในการป้องกันเชื้อ
2. กระตุ้นภูมิคุ้มกันในกระแสเลือด (IgG) – สร้างแอนติบอดีในร่างกายเพื่อลดความรุนแรงของโรค
3. กระตุ้นภูมิคุ้มกันระดับเซลล์ (T-cell immunity) – ช่วยกำจัดไวรัสและสร้างภูมิคุ้มกันระยะยาว

ใครบ้างที่เหมาะและไม่เหมาะ

เหมาะกับวัคซีนพ่นจมูก

• เด็กอายุ 2 ปีขึ้นไป และผู้ใหญ่ สุขภาพแข็งแรง ที่อายุไม่เกิน 49 ปี

ไม่เหมาะกับวัคซีนพ่นจมูก

• เด็กอายุต่ำกว่า 2 ปี
• ผู้ที่มีอายุ 50 ปีขึ้นไป
• หญิงตั้งครรภ์
• ผู้ที่มีภูมิคุ้มกันบกพร่อง (เช่น ผู้รับเคมีบำบัด ผู้ป่วย HIV/AIDS)
• ผู้ที่มีโรคประจำตัวรุนแรง เช่น โรคหอบหืดรุนแรง โรคหัวใจ หรือโรคปอด
• ผู้ที่แพ้อย่างรุนแรงต่อส่วนประกอบของวัคซีน (เช่น ไข่ไก่ หรือเจลาติน)
• ผู้ที่รับประทานยาแอสไพรินเป็นประจำ (เสี่ยงภาวะ Reye’s Syndrome ในเด็ก)

ข้อดีของวัคซีนพ่นจมูก

• ไม่เจ็บตัว เหมาะกับเด็กและผู้ที่กลัวเข็ม
• กระตุ้นภูมิคุ้มกันได้ทั้งทางเดินหายใจและในกระแสเลือด
• วิธีให้วัคซีนสะดวกและรวดเร็ว

อาการข้างเคียงที่อาจพบได้

• คัดจมูก น้ำมูกไหล
• ไอ เจ็บคอ
• มีไข้ต่ำ ๆ ในบางราย

แม้ วัคซีนไข้หวัดใหญ่แบบพ่นจมูก จะเป็นอีกหนึ่งทางเลือกที่ดีในการป้องกันโรค แต่ไม่เหมาะกับทุกคน ก่อนเข้ารับวัคซีนควร ปรึกษาแพทย์ เพื่อประเมินความเหมาะสมและความปลอดภัยสำหรับแต่ละบุคคล