นิ่วในถุงน้ำดี (Gallstones) คือภาวะที่เกิดจากการสะสมของสารบางชนิดในน้ำดี ซึ่งเกิดการตกตะกอนจนกลายเป็นก้อนในถุงน้ำดี ภาวะนี้สามารถพบได้ในคนทุกวัย แต่จะพบมากขึ้นในผู้ที่มีปัจจัยเสี่ยงบางประการ นิ่วในถุงน้ำดีสามารถมีขนาดและจำนวนที่แตกต่างกันมาก ตั้งแต่ขนาดเล็กเท่าเม็ดทรายจนถึงขนาดใหญ่เท่าลูกปิงปอง ซึ่งอาจส่งผลต่อการทำงานของถุงน้ำดีและระบบทางเดินอาหารได้
สาเหตุของนิ่วในถุงน้ำดี
นิ่วในถุงน้ำดีสามารถเกิดได้จากหลายปัจจัย ซึ่งรวมถึง:
- คอเลสเตอรอลสูง
น้ำดีเป็นสารที่มีบทบาทสำคัญในการย่อยไขมัน เมื่อระดับคอเลสเตอรอลในน้ำดีสูงเกินไป คอเลสเตอรอลอาจตกตะกอนและกลายเป็นนิ่วได้ โดยเฉพาะในกรณีที่น้ำดีมีสารอื่นๆ ปะปนไปด้วย เช่น บิลิรูบิน
- ผู้ที่มีสารบิลิรูบินในร่างกายสูงขึ้น
เช่น ผู้ที่มีเม็ดเลือดแดงแตกง่าย ที่พบบ่อยในเมืองไทยได้แก่ผู้ที่เป็นโรคเลือดจางธาลัสซีเมีย
- ภาวะอ้วนหรือการลดน้ำหนักอย่างรวดเร็ว
ผู้ที่มีน้ำหนักตัวมากเกินไปหรือลดน้ำหนักอย่างรวดเร็วมีความเสี่ยงสูงที่จะเกิดนิ่วในถุงน้ำดี เนื่องจากการลดน้ำหนักเร็วเกินไปอาจทำให้มีการปล่อยคอเลสเตอรอลจากตับมากขึ้น ซึ่งสามารถไปสะสมในน้ำดีและกลายเป็นนิ่วได้
- ผู้ที่มีการติดเชื้อซ้ำๆในทางเดินน้ำดี
แบคทีเรียบางชนิดสามารถสร้างเอนไซม์ที่ทำให้เกิดนิ่วได้ง่ายขึ้น
- อายุและเพศ
ผู้หญิงอายุมากกว่ามีความเสี่ยงในการเกิดนิ่วในถุงน้ำดีมากกว่าผู้ชาย โดยเฉพาะในช่วงหลังการตั้งครรภ์หรือการใช้ยาคุมกำเนิดบางชนิด
- โรคประจำตัวอื่น ๆ
เช่น โรคเบาหวาน, โรคตับแข็ง ,โรคของลำไส้เล็กส่วนปลาย เป็นต้น
อาการของนิ่วในถุงน้ำดี
ส่วนใหญ่นิ่วในถุงน้ำดีมักจะไม่มีอาการ แต่ถ้ามีอาการมักจะมีอาการดังนี้
– ปวดท้องรุนแรง โดยมักจะเกิดในบริเวณขวาบนของช่องท้องหรือกลางท้อง บางครั้งมีอาการปวดร้าวไปหลังหรือไหล่ขวา
– ถ้ามีถุงน้ำดีอักเสบ จะมีอาการปวดท้องรุนแรงนานกว่า 6 ชม. มีไข้ร่วมด้วย
การวินิจฉัยนิ่วในถุงน้ำดี
การวินิจฉัยนิ่วในถุงน้ำดีจะทำได้จากหลายวิธี ได้แก่
- การตรวจอัลตราซาวนด์ (Ultrasound)
เป็นวิธีที่ใช้บ่อยที่สุดในการตรวจหานิ่วในถุงน้ำดี เพราะทำได้ง่าย ไม่มีผลข้างเคียง และค่าใช้จ่ายไม่สูง
- การตรวจ MRI หรือ CT scan
เพื่อดูภาพของถุงน้ำดีและท่อน้ำดี ซึ่งสามารถช่วยในการวินิจฉัยนิ่วในถุงน้ำดีและภาวะแทรกซ้อน (ถ้ามี)
การรักษานิ่วในถุงน้ำดี
การรักษานิ่วในถุงน้ำดีขึ้นอยู่กับอาการของผู้ป่วยดังนี้
- การติดตามอาการ
หากนิ่วในถุงน้ำดีไม่แสดงอาการแพทย์อาจแนะนำให้ติดตามอาการโดยไม่ต้องทำการรักษา
- การผ่าตัดถุงน้ำดี
เป็นวิธีการรักษาเดียวที่ได้ผลดีที่สุด การผ่าตัดถุงน้ำดีสามารถทำได้ทั้งการผ่าตัดเปิดหน้าท้องและการผ่าตัดแบบส่องกล้อง
การป้องกันนิ่วในถุงน้ำดี
การป้องกันนิ่วในถุงน้ำดีสามารถทำได้โดยการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมและการดูแลสุขภาพ ดังนี้:
-รับประทานอาหารที่มีไขมันต่ำและเส้นใยสูง
การรับประทานอาหารที่มีไขมันต่ำและใยอาหารสูง เช่น ผักและผลไม้ สามารถช่วยลดความเสี่ยงในการเกิดนิ่วในถุงน้ำดี
– ควบคุมน้ำหนักให้อยู่ในเกณฑ์ปกติ
การรักษาน้ำหนักตัวให้เหมาะสมสามารถลดความเสี่ยงในการเกิดนิ่วในถุงน้ำดีได้
– ออกกำลังกายเป็นประจำ
การออกกำลังกายช่วยเพิ่มการไหลเวียนของน้ำดีและช่วยลดความเสี่ยงในการเกิดนิ่ว
– หลีกเลี่ยงการลดน้ำหนักอย่างรวดเร็ว
การลดน้ำหนักอย่างรวดเร็วอาจทำให้มีการปล่อยคอเลสเตอรอลจากตับและเพิ่มความเสี่ยงในการเกิดนิ่ว
บทความโดย นายแพทย์ ธนกฤต โปรยกลาง แพทย์เฉพาะทางสาขา อายุรกรรม-โรคระบบทางเดินอาหาร
แพ็กเกจแนะนำ
Happy Valentine’s Day : Happy Couple บอกรักด้วย 3 โปรแกรมสุขภาพสำหรับคู่รัก
แพ็กเกจ ตรวจสุขภาพประจำปี 2568
กิจกรรมคลอดคุณแม่คุณภาพ ประจำปี 2568
บริการทันตกรรมสิทธิ์ประกันสังคม (ไม่ต้องสำรองจ่าย)
แพ็กเกจตรวจสุขภาพ Platinum Plus Check up 2568
แพ็กเกจตรวจสุขภาพ Platinum Check up 2568
แพ็กเกจตรวจสุขภาพ Diamond Plus Check up 2568
แพ็กเกจตรวจสุขภาพ Diamond Check up 2568
แพ็กเกจตรวจสุขภาพ Gold Check up 2568
แพ็กเกจตรวจสุขภาพ Silver Check up 2568
ฟอกไต บริการอุ่นใจ❤️ ทุกสิทธิการรักษา
แพ็กเกจ ตรวจสุขภาพก่อนอุปสมบท
แพ็กเกจ วัคซีนป้องกันไวรัส RSV สำหรับผู้สูงอายุ 60 ปีขึ้นไป
แพ็กเกจ ตรวจการติดเชื้อระบบทางเดินหายใจ 23 สายพันธุ์
แพ็กเกจ ตรวจหัวใจ คนไทยและต่างชาติ
แพ็กเกจ ตรวจการนอนกรน Sleep Test
แพ็กเกจ ตรวจ อัลตร้าซาวด์ช่องท้อง Abdomen Ultrasound
แพ็กเกจ ตรวจระดับวิตามิน แร่ธาตุ และสารต้านอนุมูลอิสระ
แพ็กเกจ ตรวจระดับวิตามิน D
แพ็กเกจ ตรวจสุขภาพ Birthday Privileges
บทความสุขภาพอื่นๆ
มะเร็งรังไข่: การตรวจคัดกรอง การรักษา และการผ่าตัด
นิ่วในถุงน้ำดี : สาเหตุ, อาการ และการรักษา
ปวดท้อง “ผู้หญิง” แบบไหนที่ควรมาพบแพทย์?
พฤติกรรมแบบไหน เสี่ยงโรคไต ?
ภาวะตัวเหลืองในทารก
มะเร็งที่พบบ่อย ในคนไทย
ตรวจสุขภาพประจำปี ดีอย่างไร?
โรต้าไวรัส ภัยร้ายใกล้ตัวเด็กที่ต้องเฝ้าระวัง
กระดูกสันหลังเสื่อม ทรุด ส่งผลร้าย ต่อการดำเนินชีวิต
วัคซีนสำหรับผู้ใหญ่และผู้สูงอายุ ที่ควรฉีด (ผู้สูงอายุคือบุคคลที่มีอายุ >65ปีขึ้นไป)
รู้จัก โรค RSV ภัยร้าย ที่ผู้สูงอายุไม่ควรมองข้าม
9 โรค พบบ่อยในผู้สูงอายุ ที่ควรรู้ เพื่อป้องกันไว้ก่อนดีกว่าแก้
“ก้มเล่นมือถือ” เป็นเวลานาน พฤติกรรมเสี่ยง กระดูกคอเสื่อม
โรคไข้หวัดใหญ่คืออะไร?
การสวนหัวใจและหลอดเลือด
คลอดธรรมชาติ กับ ผ่าคลอด แบบไหนดีกว่ากัน ?
การตรวจคราบหินปูนในหลอดเลือดหัวใจ (Coronary artery calcium scoring) คืออะไร ?
มวลกระดูกคืออะไร ทำไมต้องตรวจ ?
โรคฝีดาษลิง หรือ Mpox โรคอุบัติใหม่ที่ไม่ควรมองข้าม
ตรวจสุขภาพร่างกายประจำปีสำคัญอย่างไร
VDO ความรู้สุขภาพ
ความแตกต่างของ hMPV และ RSV
ว่าที่คุณแม่มือใหม่ – EP.20 โฟลิก สารอาหารที่สำคัญสำหรับคนท้อง
ว่าที่คุณแม่มือใหม่ – Ep.19 อาการปวดหัวช่วงตั้งครรภ์…แก้อย่างไรดี?
ว่าที่คุณแม่มือใหม่ – Ep.18 ตั้งครรภ์ 5 สัปดาห์ สามารถมีเพศสัมพันธ์ได้มั้ย?
ว่าที่คุณแม่มือใหม่ – Ep.17 ลูกในครรภ์น้ำหนักตกเกณฑ์ กังวลมากเลย
ว่าที่คุณแม่มือใหม่ – Ep.16 คุณแม่ตั้งครรภ์ท้องผูกมาก แก้ยังไงดี?
ว่าที่คุณแม่มือใหม่ – Ep.15 ใครเสี่ยงบ้าง? ภาวะครรภ์เป็นพิษขณะตั้งครรภ์
ว่าที่คุณแม่มือใหม่ – Ep.14 ฟิต&เฟิร์ม สไตล์คุณแม่มือใหม่
คำแนะนำสำหรับการให้นมแม่ในทารกที่ได้รับการวินิจฉัย “แพ้” นมวัว
การผ่าตัดส่องกล้องข้อเข่า ข้อไหล่ ดีอย่างไร?
การตรวจวิเคราะห์แรงกดใต้ฝ่าเท้า คืออะไร?
ดูแลลูกอย่างไร? เมื่อเป็นไข้หวัดหน้าร้อน
ฉีดสีท่อนำไข่ แก้ปัญหามีบุตรยาก มีขั้นตอนและการเตรียมตัวอย่างไร?
กระดูกสันหลังเสื่อม-ทรุด ส่งผลร้ายต่อการดำเนินชีวิต
งูสวัด ลดความรุนแรงและโอกาสเกิดซ้ำได้ ด้วยการฉีดวัคซีน
ว่าที่คุณแม่มือใหม่ – Ep.13 ไอโอดีน สำคัญกับหญิงตั้งครรภ์อย่างไร?
ว่าที่คุณแม่มือใหม่ – Ep.12 เครื่องฟังเสียงหัวใจทารกในครรภ์ จำเป็นไหม?
ว่าที่คุณแม่มือใหม่ – Ep.11 วัคซีนก่อนตั้งครรภ์สำคัญไม่น้อย
ว่าที่คุณแม่มือใหม่ – Ep.10 ตั้งใจมีลูกแฝด ดีหรือไม่?
ว่าที่คุณแม่มือใหม่ – Ep.9 ทำไมคุณแม่ตั้งครรภ์ถึงชอบท้องผูก
บทความโดย
นายแพทย์ ธนกฤต โปรยกลาง
แพทย์เฉพาะทางสาขา อายุรกรรม-โรคระบบทางเดินอาหาร โรงพยาบาลเกษมราษฎร์อินเตอร์เนชั่นแนลรัตนาธิเบศร์
ติดต่อสอบถามเพิ่มเติม/นัดหมาย
แผนกทางเดินอาหารและตับ ชั้น 3
โรงพยาบาลเกษมราษฎร์ อินเตอร์เนชั่นแนล รัตนาธิเบศร์
โทร. 02-594-0020 ต่อ 1302 , 1305